|
Μια λαϊκή ρήση λέει πως "ο όχλος δεν σκέφτεται". Και γιατί δεν σκέφτεται ο όχλος, απ' τη στιγμή που κάθε άτομο μέσα στον όχλο σκέφτεται; Γιατί ένας όχλος κάνει αυθόρμητα ό,τι δεν θα έκανε ποτέ καμία από τις μονάδες του; Γιατί ένας όχλος έχει ακατανίκητες παρορμήσεις άγριες επιθυμίες, ανόητες τάσεις που τίποτα δεν τις σταματά, και γιατί άγεται και φέρεται από αυτές τις αλόγιστες τάσεις, γιατί κάνει πράγματα που δεν θα έκανε κανένα από τα άτομα που τον απαρτίζουν; ... "Ό,τι είπα για τους όχλους ισχύει άλλωστε για ολόκληρη την κοινωνία, και για όποιον θα ήθελε να διατηρήσει την ακεραιότητα της σκέψης του, την περήφανη ανεξαρτησία της κρίσης του, το να βλέπει τη ζωή, την ανθρωπότητα και το σύμπαν σαν ελεύθερος παρατηρητής, πέρα από κάθε προκατάληψη, πέρα από κάθε προειλημμένη πίστη και από κάθε θρησκεία, δηλαδή πέρα από κάθε φόβο, θα έπρεπε να σημαίνει απόλυτη απομάκρυνση από ό,τι ονομάζουμε κοσμικές σχέσεις, γιατί η οικουμενική βλακεία είναι τόσο μεταδοτική που δεν μπορεί κανείς να συγχρωτίζεται με τους ομοίους του, να τους βλέπει και να τους ακούει, χωρίς να μολύνεται άθελά του, ολόπλευρα, απ' τις πεποιθήσεις τους, τις ιδέες τους, τις δεισιδαιμονίες τους, τις παραδόσεις τους, τις προκαταλήψεις τους που τον κάνουν να παπαγαλίζει τις συνήθειές τους, τους νόμους τους και την απίστευτα υποκριτική και δειλή ηθική τους...".
