Οικουμενικό Πατριαρχείο και ευρωπαϊκή πολιτική

Τον 17ο αιώνα, οι προσπάθειες της Ρώμης να κερδίσει ορθόδοξους ιεράρχες για την ένωση με την καθολική Εκκλησία σημείωσαν επιτυχία. Ο οικουμενικός πατριάρχης Κύριλλος Α΄ Λούκαρις ήθελε να αποτρέψει τον κίνδυνο που πίστευε ότι απειλούσε τον μη καθολικό κόσμο. Γι' αυτό συνέβαλε στις βολιδοσκοπήσεις και διαπραγματεύσεις για μια συμμαχία κυρίως μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του κράτους της Μόσχας, αργότερα και της Σουηδίας και της Τρανσυλβανίας, εναντίον της Πολωνίας, μεγάλης δύναμης στην ανατολική Ευρώπη, όπου οι ορθόδοξοι είχαν υπαχθεί στην καθολική Εκκλησία. Αντιμετωπίζοντας την προπαγάνδα της Ρώμης, ενστερνίστηκε βαθμιαία διδαχές διαμαρτυρομένων θεολόγων, και τελικά εξέδωσε μια καλβινική Ομολογία πίστεως, που προκάλεσε σάλο σε όλη την Ευρώπη. Θέλοντας να θέσει τα θεμέλια του εκσυγχρονισμού και της μεταρρύθμισης της Εκκλησίας, μερίμνησε για την εγκατάσταση του πρώτου ελληνικού τυπογραφείου στον τουρκοκρατούμενο χώρο και για τη μετάφραση της Καινής Διαθήκης.