|
Η Ευρώπη στον εικοστό αιώνα απέδειξε ότι δεν ήταν η φυσική πατρίδα της ελευθερίας και της δημοκρατίας όσο ένα εφιαλτικό εργαστήρι κοινωνικού και πολιτικού πειραματισμού. Εκεί κατέλυσε και ανέπλασε πολλές φορές τον εαυτό της μέσα από τον πόλεμο, την επανάσταση, τον οικονομικό και ιδεολογικό ανταγωνισμό. Ο φασισμός και ο κομμουνισμός εκδηλώθηκαν έτσι ως εναλλακτικές λύσεις απέναντι στη δημοκρατία και προσέλκυσαν διανοούμενους και μάζες χάρη στους δυναμικούς τρόπους με τους οποίους αντιμετώπιζαν τις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου. Μέχρι το 1940 οι περισσότεροι Ευρωπαίοι είχαν απογοητευτεί από τη δημοκρατική διακυβέρνηση, και το μέλλον της Ευρώπης ήταν στα χέρια του Χίτλερ. Μόνο η ήττα της ναζιστικής Νέας Τάξης έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία στη δημοκρατία και μόνο η υπεροχή του καπιταλισμού απέναντι στον κομμουνισμό εξασφάλισε το θρίαμβό της το 1989. Διατρέχοντας απ' άκρη σ' άκρη την ήπειρο, από τη δυτική Ευρώπη μέχρι τη Ρωσία και τα Βαλκάνια (και μάλιστα με ασυνήθιστα πυκνές αναφορές στην Ελλάδα), ο Μαζάουερ δείχνει την εμπλοκή της σε μια αμφίρροπη πάλη ανάμεσα στην ανεκτικότητα και τη φυλετική εξόντωση, τις αυτοκρατορικές φιλοδοξίες και τον εθνικό αυτοπροσδιορισμό, το φορτισμένο παρελθόν και το άδηλο μέλλον μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αδιάκοπη εξέλιξη.
