Από το γένος στο έθνος

Η κυρίαρχη, στην Ελλάδα, ελληνοκεντρική σχολή ανάλυσης και ερμηνείας του «εθνικού» παρελθόντος, είτε αγνόησε, είτε διαμόρφωσε -δηλαδή παραμόρφωσε- την αντικειμενική πραγματικότητα. Επέλεξε συνειδητά, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της συγκρότησης του ελληνικού κράτους, να προσαρμόσει το παρελθόν αυτό σε ιστορικιστικά ερμηνευτικά σχήματα που παράγουν νομιμοποιητικές, εύληπτες και καθησυχαστικές μεταφράσεις και εκδοχές του στο παρόν. Ωστόσο, η παραπλανητική εξιδανίκευση προσώπων, θεσμών και γεγονότων, μπορεί ίσως να δημιουργεί ευρείες συναινέσεις, παράλληλα όμως κατασκευάζει συλλογικές φοβίες, μισαλλοδοξία, κρίσεις, ρήξεις και αδιέξοδα, καθώς και εσωστρεφείς αντιλήψεις, που ορισμένες φορές καταλήγουν σε τραγωδίες. Η παρούσα μελέτη επιχειρεί, με τη συνδρομή του απαραίτητου πρωτογενούς και δευτερογενούς υλικού, να καταλήξει σε ψύχραιμες ερμηνείες οι οποίες μπορεί, βέβαια, να μην κολακεύουν τις εθνικές συλλογικές φαντασιώσεις, τα ταμπού και τους γνωστούς δικαιωτικούς μύθους, επιδιώκουν, όμως, την επικράτηση «μίας ηθικής της νόησης και των δυνάμεων της λογικής»