|
Η "Σονάτα του Κρόυτσερ", ίσως το πιο αμφιλεγόμενο έργο του Λέοντα Τολστόι, ανήκει στην ύστερη φάση της λογοτεχνικής του πορείας, γραμμένο την εποχή που ο Ρώσος κλασικός έχει ξεπεράσει τη βαθιά κρίση που επηρέασε κάθε πτυχή της ζωής του, έχει αποκηρύξει την πρότερη δημιουργία του κι έχει επαναπροσδιορίσει τον συγγραφικό του ρόλο. Στη φιλοσοφική αυτή νουβέλα, ισορροπεί με μαεστρία ανάμεσα στην ψυχογραφική ανάλυση, την κοινωνική κριτική και τη λογοτεχνική αφήγηση, φωτίζοντας τις πολύπλευρες διαστάσεις ενός φαινομενικά απλού εγκλήματος. Στο βαγόνι ενός τρένου, σ' ένα ιδανικό σκηνικό για μύχιες εκμυστηρεύσεις μεταξύ αγνώστων, ένας ιδιόρρυθμος άντρας εξηγεί γιατί σκότωσε τη σύζυγό του - και, καθώς ξετυλίγει την ιστορία του, περιγράφει πώς διαταράχθηκε, απ' τα εφηβικά του κιόλας χρόνια, μια για πάντα η σχέση του με τη Γυναίκα, πώς έμαθε να καταπιέζει τη σεξουαλικότητά του, πώς βίωνε την υποκρισία που χαρακτηρίζει την ερωτική συμπεριφορά, πώς τελικά αποδέχτηκε τη νόμιμη πορνεία του γάμου. Μ' ένα λόγο που ταλαντεύεται ανάμεσα στον νηφάλιο κυνισμό και την ωμή ειλικρίνεια, ο παράδοξος αυτός ήρωας του Τολστόι αποκαλύπτει αλήθειες που εξακολουθούν να σοκάρουν και καλεί τον αναγνώστη να επανεξετάσει τις αντιλήψεις του σχετικά με τη "μάχη" των δύο φύλων, την αληθινή φύση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την τάση του να εκχωρεί ή να επιζητεί εξουσία πάνω στο συνάνθρωπο. Στην έκδοση περιλαμβάνεται και ο "Επίλογος" του συγγραφέα, στον οποίο ο Τολστόι δίνει απάντηση στην κριτική που δέχθηκε το έργο -ένα κείμενο που συζητήθηκε εξίσου, ίσως και περισσότερο απ' την ίδια τη νουβέλα και που μας βοηθά να προσεγγίσουμε τον Τολστόι ως συγγραφέα, ως φιλόσοφο και ως άνθρωπο-, καθώς και αναλυτικό επίμετρο με βιογραφικές και κριτικές αναφορές στη "Σονάτα".
